Większość osób, które jeździ już jakiś czas dłuższy lub krótszy pewnie nie raz usłyszała o różnych siodłach. Jeźdźcy bardziej zaawansowani z pewnością potrafią już przynajmniej z wyglądu odróżnić siodło skokowe od ujeżdżeniowego (tu różnice są dosyć znaczne). A co z tymi mniej zaawansowanymi lub tymi zupełnie początkującymi?
Ten tekst ma za zadanie pokazać Wam jakie są różnice pomiędzy siodłami, w zależności do czego mają być używane. Przedstawione zostaną 4 typy siodeł (wszechstronne, ujeżdżeniowe, skokowe i rajdowe). Tak pominięte zostało siodło westernowe, ze względu na to, że w naszej szkółce jest praktycznie nieużywane.
Jednak zanim przejdziemy do różnic pomiędzy poszczególnymi siodłami, warto byłoby poznać ogólną budowę siodła (rys.1).
Rys.1
Zaczynając opis budowy siodła należy przede wszystkim wyróżnić jego szkielet – nazywany TERLICĄ. W zależności od materiału z którego jest wykonana, siodło jest lżejsze bądź cięższe. Tak naprawdę można wyróżnić trzy podstawowe materiały, z których wykonuje się terlicę: drewno, wysokiej jakości plastik, włókno szklane. Obecnie głównym materiałem jest plastik i włókno szklane. Ich główną zaletą przeważającą nad drewnem jest waga. Siodła, których terlica wykonana jest z plastiku lub włókna są znacznie lżejsze od tych z drewnianym szkieletem, co nie jest bez znaczenia dla grzbietu konia. Dodatkowo plastik i włókno często wspomagane są żywicą lub stalą dla wzmocnienia. Jednakże siodła o drewnianej terlicy, pomimo swej wagi mają bardziej pracujący materiał, a co za tym idzie bardziej elastyczny i dostosowujący się do grzbietu naszego wierzchowca. Analizując te trzy materiały, można powiedzieć, że każdy z nich ma swoje wady i zalety jednak, najlepszą opcją jest włókno szklane, które jest zarówno lekkie jak i elastyczne.
Kolejnym równie istotnym elementem jest PRZEDNI I TYLNI ŁĘK (patrz rys.1). Wielu z Wa kojarzy go jako „uchwyt” za pomocą, którego można wspiąć się na konia. Jednak, jest to tylko dodatkowa funkcja tych elementów 🙂 Ich, a przede wszystkim łęku przedniego jest zadaniem idealne dopasowanie siodła do grzbietu konia. Za pomocą rozstawy łęku dobiera się odpowiedni rozmiar siodła. Główną zasadą jest płaski grzbiet i kłąb – szerszy łęk, wystający kłąb i kręgosłup – węższy łęk. Odpowiednie dopasowanie siodła pod względem rozmiaru wpływa przede wszystkim na komfort konia (bóle grzbietów, usztywnienia itd.) ale również na odpowiednie ułożenie siodła, a co za tym idzie również na naszą postawę na koniu.
SIEDZISKO to chyba, każdy z nas zna 😉 To jest ta część, którą dopasowujemy do jeźdźca, a mianowicie jego rozmiar. Wielkość siedziska podajemy w calach. Najczęściej spotykanymi rozmiarami są 17″ i 17,5″. Istnieją także siodła 16″ i mniejsze jak również i 18″. Dodatkową cechą siedzisk jest ich głębokość, teoretycznie siedzisko im głębsze, tym lepiej trzyma. Ale ta właśnie cecha różnicuje też siodła na poszczególne typy o czym w dalszej części.
Częścią siedziska są również PODUSZKI PODBICIA, leżące pod jego spodem. Najczęściej wypełnione watą lub wełną. Ich miękkość ma duże znaczenie dla komfortu naszego konia, ponieważ zbyt twarde mogą doprowadzić do bólu kręgosłupa.
PODUSZKI KOLANOWE to bardzo istotna część siodła.Najczęściej wypełnione są wełną lub watą. Jest to element, który ma duży wpływ na unieruchomienie nogi jeźdźca. Poduszka kolanowa układa również nogę w odpowiedniej pozycji.
Kolejnym elementem jest TYBINKA. Wraz z poduszką kolanową tworzy bok siodła.Jej długość jest uzależniona od profilu siodła.
SKRZYDEŁKO SIODŁA – element znajdujący się przy siedzisku i zakrywający zamek. Ta część jest istotna dla komfortu jeźdźca. Zbyt cienki płat skóry nie będzie odpowiednio chronił nogi jeźdźca.
Pozostał jeszcze element, który nie jest widoczny na zdjęciu, ponieważ schowany jest pod tybinką. Są to PRZYSTUŁY. Są to 2 lub 3 skórzane paski, do których dopinany jest popręg. Najlepiej gdy wykonane są z grubej skóry, by zbyt szybko nie uległy urwaniu.
Wymieniliśmy podstawowe elementy budowy siodła, więc możemy przystąpić do porównania różnych profili.
Zaczniemy od zestawienia siodła ujeżdzeniowego i skokowego.
 Rys. 2. – Siodło skokowe |
 Rys. 3. Siodło ujeżdżeniowe |
Już na pierwszy rzut oka widać różnice pomiędzy oboma typami siodeł. Pierwsze z nich o profilu skokowym (rys.2) ma znacznie krótsze tybinki w porównaniu do siodła ujeżdżeniowego. Dlaczego? Dlatego, że w skokach w przeciwieństwie do ujeżdżenia noga jest zgięta dosyć znacznie. Natomiast w siodle ujeżdżeniowym noga jest ułożona prawie prosto by dosiad był głębszy, a oddziaływanie łydki wzmocnione poprzez takie właśnie ułożenie. Tym samym poduszki kolanowe również układają nogę w odpowiedni sposób. W siodle skokowym mają za zadnie wstrzymywać przed nadmiernym wysunięciem nogi do przodu w czasie skoku, natomiast dodatkowe klocki tylne zapobiegają przed jej ucieczką do tyłu.
Siodło o profilu ujeżdżeniowym praktycznie nie posiada klocków tylnich lub są one minimalne. Warto również zwrócić uwagę, że siodło ujeżdżeniowe posiada głębsze siedzisko by zapobiec nadmiernemu przesuwaniu się trakcie jazdy, natomiast siodło skokowe jest płytsze, by ułatwić wyjście do skoku, jak również odciążyć dosiad w trakcie pokonywania parkuru. Dodatkowo głębszy dosiad w siodle ujeżdżeniowym pozwala na bliższy kontakt z koniem, a co za tym idzie większe oddziaływanie na niego. Kolejną różnicą jest długość przystuł. W siodle ujeżdżeniowym są one dużo dłuższe, tak aby popręg znajdował się poza siodłem. Dzięki czemu nogi jeźdźca mają jeszcze bliższy kontakt z koniem.
Są to dwa przeciwstawne typy siodeł. W rezultacie ciężko pojechać jest zawody ujeżdżeniowe w siodle skokowym (mówimy o wyższym poziomie) gdzie trzeba przejechać czworobok kłusem ćwiczebnym. Tak samo ciężko jest skakać w siodle ujeżdżeniowym, bo dużo ciężej jest zrobić dobry półsiad.
Zestawiliśmy ze sobą dwa najbardziej różniące się między sobą siodła. Kolejnym zestawieniem, które będzie porównane również do tych już opisanych są siodła wszechstronne i rajdowe.
 Rys. 4. Siodło wszechstronne |
 Rys. 5. Siodło rajdowe |
Siodło wszechstronne jest jakby pośrednim pomiędzy siodłem skokowym a siodłem ujeżdżeniowym. Są siodła wszechstronne profilowane bardziej na siodła ujeżdżeniowe lub skokowe. Wtedy ich siedziska są nieco głębsze lub płytsze, klocki kolanowe są ułożone wyżej bądź niżej. Również tybinka ma długość pośrednią pomiędzy siodłem skokowym a ujeżdżeniowym. Siodła wszechstronne idealnie nadają się do jazd rekreacyjnych, do skoków na pewnym poziomie jak również do przygody z ujeżdżeniem na początkowym etapie. Są również bardzo dobrymi siodłami do jazdy w teren.
Siodła rajdowe natomiast jak sama nazwa mówi służą przede wszystkim długim wyjazdom w teren. Ich siedzisko ma specjalne przeszycia bo stanowić tą jazdę wygodniejszą, zwłaszcza, gdy w siodle spędza się wiele godzin. Siodła te zapewniają głębszy dosiad, a waga jeźdźca rozłożona jest równomiernie na szerokich i długich panelach.
Praktycznie wszystkie z tych siodeł możecie spotkać w Stajni Rusin. Mamy nadzieję, że po przeczytaniu tego tekstu łatwiej będzie Wam rozróżnić typy siodeł, a może w przyszłości nabyć swoje (kto wie? :))
